Stanowisko w sprawie wyroku WSA w Warszawie
Wydanie przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w dniu 15 września 2020 r. wyroku w przedmiocie polecenia Poczcie Polskiej S.A. realizacji działań w zakresie przeciwdziałania COVID-19 zmierzających do przygotowania i przeprowadzenia wyborów Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w 2020 roku w trybie korespondencyjnym, a także liczne komentarze w przestrzeni publicznej, obligują Akademickie Kluby Obywatelskie im. Lecha Kaczyńskiego do zajęcia stanowiska.
Wyrok wydany przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, aktualnie nieprawomocny, oraz sporządzone do niego uzasadnienie, wywołuje w naszych Klubach, ale także wśród sympatyków stanowczy sprzeciw, zarówno w sferze prawnej jak i społecznej.
Postanowieniem Marszałka Sejmu RP z dnia 5 lutego 2020 r. w sprawie zarządzenia wyborów Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej /Dz.U. 2020.184/, jako termin wyborów prezydenckich wskazany został dzień 10 maja 2020 r.. Potem, rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 13 marca 2020 r. /Dz.U.2020.433/ ogłoszony został na obszarze Rzeczpospolitej Polskiej stan zagrożenia epidemicznego, a to wobec niespotykanego na skalę światową rozprzestrzeniania się choroby SARS-CoV-2. Gdy czytamy uzasadnienie do wyroku, wydaje się, że Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie całkowicie pominął okoliczności i realia prawne, w których podejmowana była decyzja premiera Mateusza Morawieckiego.
WSA w Warszawie jako główne zarzuty wobec decyzji wskazuje brak podstawy prawnej do jej wydania, brak przepisów wprowadzających powszechny korespondencyjny system głosowania i pominięcie Państwowej Komisji Wyborczej jako organu powołanego do przeprowadzenia wyborów zgodnie z ustawą Kodeks wyborczy. W żadnym razie nie można zgodzić się z takim rozumowaniem. Zgodnie ze znaną już od czasu prawa rzymskiego zasadą lex specialis derogat legi generali (przepis szczegółowy należy stosować przed przepisem ogólnym) przyjęta przez Sejm RP ustawa z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. poz. 374, 567 i 568, dalej “specustawa Covid-19”) dawała w art. 11, podstawę prawną do wydania decyzji przez Prezesa Rady Ministrów. Tak należy traktować przepisy specustawy wobec ustawy Kodeks wyborczy. Decyzja Premiera nie pozbawiała w żadnym razie Państwowej Komisji Wyborczej jej roli, a Poczta Polska S.A. miała wykonywać czynności techniczne umożliwiające przeprowadzenie wyborów. Co więcej, rola samej Poczty Polskiej S.A. zapisana jest również w ustawie Kodeks wyborczy, na który powołuje się sąd administracyjny.
Z absolutnym zdziwieniem przyjąć należy pogląd Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, który w uzasadnieniu wyroku podaje: Wybory korespondencyjne, jako niezgodna z prawem obowiązującym w dniu wydania zaskarżonej decyzji wyłączna forma głosowania, nie zapewniały ani równości wyborów, ani bezpośredniości wyborów. Nie może też być uznana za sposób głosowania zapewniający ich tajność. Na podstawie jakich przepisów prawa sąd administracyjny uprawniony jest do rozstrzygania, czy taki sposób głosowania jest zgodny z zasadami wyborów prezydenckich wynikających z Konstytucji RP oraz Kodeksu wyborczego? Kwestia ta może być oceniana przez Sąd Najwyższy w ramach jego wyłącznego uprawnienia do stwierdzenia ważności wyborów prezydenckich. Powstaje również pytanie, na jakiej podstawie sąd administracyjny wyrokuje, że powszechne wybory korespondencyjne nie spełniają warunków równości, tajności i bezpośredniości w sytuacji, kiedy uznano, że wymogi te są spełnione, gdy korespondencyjnie głosować mogły określone grupy społeczne tj. osoby niepełnosprawne, osoby przebywające na kwarantannie i osoby po 60 roku życia.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, podaje w uzasadnieniu również : Przede wszystkim należy wyjaśnić, że jednym z fundamentów państwa prawa, jakim jest Rzeczpospolita Polska (art. 2 Konstytucji R.P.), jest moc wiążąca, stabilność i przewidywalność obowiązującego prawa. Sąd zupełnie nie zwrócił uwagi na konieczność zapewnienia stabilności władzy państwowej jako takiej i to w szczególności jej najważniejszego urzędu, jakim jest urząd Prezydenta RP. Decyzja Premiera była zaś podyktowana koniecznością realizacji postanowienia Marszałka Sejmu o przeprowadzeniu wyborów w dniu 10 maja 2020 r., a ewentualny brak działań ze strony Premiera w tym zakresie mógłby być odczytywany jako niedopełnienie obowiązków ciążących na Prezesie Rady Ministrów i niezapewnienie kontynuacji na urzędzie Prezydenta RP, niezależnie od tego, kto w wyniku wyborów urząd ten by objął. Zgodnie art. 146 ust. 4 pkt 7 Konstytucji RP: „W zakresie i na zasadach określonych w Konstytucji i ustawach Rada Ministrów w szczególności: 7. zapewnia bezpieczeństwo wewnętrzne państwa oraz porządek publiczny”. Prezes Rady Ministrów, wydając kwestionowaną przez sąd administracyjny decyzję, wypełniał przepis rangi konstytucyjnej.
Można zauważyć, że uzasadnienie wyroku w dużej mierze powtarza argumentację znaną z przedwyborczych sporów politycznych w tamtym okresie, która ze stanem faktycznym nie miała i nie ma wiele wspólnego. Rodzi to podejrzenie o stronniczość polityczną sądu i polityczny charakter wyroku.
Akademickie Kluby Obywatelskie im. Lecha Kaczyńskiego wspierają decyzję Prezesa Rady Ministrów dostrzegając, że była ona oparta na obowiązujących przepisach rangi ustawowej i zmierzała do zapewnienia demokratycznych wyborów, bezpieczeństwa wewnętrznego kraju i stabilności władzy państwowej na najwyższym urzędzie Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej.
Wyrażamy nadzieję, że sąd wyższej instancji zmieni wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego.
W imieniu Zarządów Akademickich Klubów Obywatelskich im. Prezydenta Lecha Kaczyńskiego:
prof. dr hab. Stanisław Mikołajczak – Przewodniczący AKO Poznań
prof. dr hab. Bogusław Dopart – Przewodniczący AKO Kraków
prof. dr hab. inż. Artur Świergiel – Przewodniczący AKO Warszawa
prof. dr hab. Michał Seweryński – Przewodniczący AKO Łódź
prof. dr hab. inż. Bolesław Pochopień – Przewodniczący AKO Katowice
prof. dr hab. inż. Andrzej Stepnowski – Przewodniczący AKO Gdańsk
prof. dr hab. Waldemar Paruch – Przewodniczący AKO Lublin
prof. dr hab. Małgorzata Suświłło – Przewodnicząca AKO Olsztyn
dr hab. Jacek Piszczek – Przewodniczący AKO Toruń
prof. dr hab. Mariusz Orion-Jędrysek – Przewodniczący AKO Wrocław
Poznań, Warszawa,Kraków, Łódź, Gdańsk, Katowice, Lublin, Olsztyn, Toruń, Wrocław, 6.10.2020
